het pad van de aandacht

In deze blogpost worden inzichten uit huis-tuin - en keukenwetenschap en officiële wetenschap naast elkaar gelegd.

We hebben geleerd vrij veel waarde te hechten aan wat wetenschappelijk heel concreet en eenduidig kan worden aangetoond ( beeld gebracht en in woorden gevat).
Mooi.
Precies deze week bracht het t.v. programma Focus een aflevering waarin de officiële wetenschap een kijkje in haar keuken gaf als het gaat om 'het spotlicht van aandacht'.

Met dank aan technische gadgets, is het mogelijk precies te zien waar iemand zijn aandacht op laat rusten, terwijl hij door zijn omgeving wandelt.

• Van de autorijdende vrouw kun je precies all punten van haar aandacht volgen (en omdat je als kijker het hele plaatje ziet,  kun je ook zelf observeren vaststellen welke beste wel relevante signalen voor de activiteit autorijden zij niet heeft waargenomen, of niet de moeite heeft genomen naar te kijken ( zoals ....achteruitkijkspiegels).
• Van de virtueel winkelende man, kun je ook heel precies zien waar zijn blik op gericht is geweest. In die weergave vormen alle 'losse stipjes' zelfs een mooi 'pad'
  Ook hier geldt.. zo wordt inzichtelijk wat hij wel heeft opgemerkt en wat (voor hem!) compleet buiten beeld is gebleven.

Die autorit door de stad is heel lastig te dupliceren..... je krijgt nooit dezelfde fietsers, bussen en voetgangers allemaal op hetzelfde punt als bij de gefilmde rit.

De virtuele winkel, toont aan iedereen die ernaar kijkt dezelfde inhoud, in dezelfde volgorde. De pakken bewegen niet, de stellingen ook niet en er zijn geen andere bewegende personen. Alleen de persoon met de speciale bril op, wandelt virtueel door de winkel.

Dat maakt die virtuele wereld, een handig hulpmiddel om individuele percepties ( kijkpaden) met elkaar te kunnen vergelijken.

Nu legt ik er concrete observaties naast uit de dagelijkse praktijk van 'huis-tuin-en keukenwetenschap'.

Dit deed zich allemaal deze week voor.

• Ik beschrijf een pad wat mijn aandacht heeft gevolgd in dit blogstukje, waar 2 t.v. fragmenten in voor komen.
• Mijn vriendin S. gaat in op de uitnodiging om ook in die setting te gaan kijken en haar bevindingen met mij te delen. Ze bestudeerde al het materiaal aan haar eigen keukentafel. Ik ontvang een weergave van wat zij erin ziet, mooi puntsgewijs, gisterenavond in de e-mail.
• Haar man vertelde me op zaterdag dat zijn oudste (vloeiend meertalige) zoon hem aanraad, als hij zijn blik echt wil verruimen over een onderwerp, dat hij het beste niet alleen via Google informatie opzoekt en.. dat als hij via Google zoekt, hij eenzelfde zoekopdracht ook eens op meerdere taalgebieden loslaat. 
• Jongste zoon (11)  kreeg een Nederlands stripboek van zijn ouders, over de Nederlandse geschiedenis. De jongen houdt van strips, houdt van geschiedenis en zit al bijna zijn hele schoolgaande leven in Frankrijk op school.
  De jongen vertelde hoe hij het gaat aanpakken, want.. hoewel hij vloeiend en accentloos Nederlands spreekt, kost Nederlands lezen hem veel moeite... min of meer omdat hij de woorden eerst moet zien te verklanken en dan dan betekenis ontfutselt aan wat hij dan 'hoort'.
  "Ik kan dat alleen doen als ik geen afleiding heb. Ik moet er rustig mee zitten, geen t.v. op de achtergrond, niemand moet dan tegen me praten!"

Wat heeft dit nou allemaal met elkaar te maken?

Nou, vrij veel.

We ontwikkelen voorkeuren om aandacht te geven aan bronnen die in een taal gesteld staat die we zelf machtig zijn.
Die informatie kunnen we namelijk (vrij relaxed en lekker snel) tot accuraat  begrip van haar betekenis (voor onszelf) verwerken.

Wat voor de diverse woordtalen geldt, die je kunt horen, spreken en lezen via zien.....geldt ook voor veel minder bekende talen die niet tot de hoofdvakken op scholen behoren: beeldtaal, voeltaal, resonantietaal, geurtaal.....

Iemand die chinese karakters kan begrijpen, zal mogelijk wel aandacht hebben voor wat er op de borden in China staat.
Een gemiddelde Nederlander zal die borden er in China allemaal zoveel mogelijk uitfilteren, want hij beschikt niet over de vaardigheden om daar 'begrip' uit te destilleren.

Het zal een in het chinees geletterde persoon dus wel opvallen dat het opmerkelijk is dat er een enorm groot bord boven een supermarkt (getuige de koopwaar) hangt wat ' bioscoop' aangeeft, terwijl anderen het bord niet eens gezien hebben en zich er verder niks over afvragen. 

• Zit er wellicht nog altijd een bioscoop achter de (ingang van de) supermarkt? 
• Zat er vroeger bioscoop en zijn te vergeten het bord weg te halen?
• Komt er misschien binnenkort een bioscoop en hebben ze het bord alvast opgehangen?

En wie dat dan zou interesseren, om welke reden dan ook.... gaat dan op zoek naar aanvullende aanwijzingen. Hoe oud ziet dat bord eruit? Wat zie je als je de supermarkt ingaat.. is er een spoor van een nog bestaande bioscoop. e.d.

Maar ja.. dan moet je er wel even bij 'stilstaan' en je aandacht wat grondiger op details richten ( alle afleiding van deze taak uitsluiten). Dan scan je de omgeving voor nadere details die ook in een taal staan die je al kent... of.. met enige moeite kunt ontcijferen en vertalen naar een taal die je al kent.

Enne... wie meerdere talen spreekt, weet uit ervaring dat ieder taal zijn eigen grammatica heeft.. zijn eigen opbouw in patronen, gangbare woordvolgordes en voor sommige begrippen helemaal geen woorden heeft, omdat het in de context waar die cultuur is ontstaan, niet bestond of niet relevant was.

Dat is niet anders met beeldtaal en resonantietaal.. woordvrije-talen waarin ik geïnteresseerd ben geraakt en steeds vaardiger ben geworden om te gebruiken. 

Maar in een mensenwereld waarin de officiële voertaal 'het Woord' is en de leidende zintuigen de 'ogen' en de 'oren'..... worden een heleboel signalen  die in andere talen worden afgegeven.....niet eens opgemerkt.

En zo kunnen we er dan zelfs geleidelijk toe overgaan om te gaan geloven dat een bioscoop een plek is waar je je dagelijkse boodschappen haalt.. !
Want... wat door kennelijke autoriteiten geschreven wordt over wat iets is..... van hoger belang wordt geacht, dan wat je zelf ervan kunt waarnemen (als je er even huis-tuin-en keukenverstand op loslaat en wat langer bij je eigen waarnemingen stil staat ) kunt begrijpen wat iets werkelijk is en welke waarde het werkelijk vertegenwoordigd.